Conserverings-specialist Universiteit Leiden

Samen met Conservation Specialist Karin Scheper loop ik door de indrukwekkende universiteitsbibliotheek van Leiden naar haar atelier. Gelijk zie ik drie prachtige boeken op de tafel liggen van bijna een halve meter lang. “Dit zijn atlassen uit de 17de eeuw” vertelt Karin. “Momenteel zijn we deze aan het herstellen, ze maken onderdeel uit van een serie!”

“Als conserverings-specialist werk ik aan de restauratie van een boek en aan de randvoorwaarden die nodig zijn voor duurzame bewaring. Denk hierbij aan het verbeteren van de conditie, het stabiliseren of herstellen van het object." Oude kunst heeft altijd al Karins interesse gehad. Daarom studeerde ze kunstgeschiedenis, maar ze merkte al snel dat ze liever creatief bezig wilde zijn. Ze is toen geswitcht naar de opleiding Boek- & Papierrestauratie (nu onderdeel van de Opleiding Conservering & Restauratie aan de Universiteit van Amsterdam) en wist gelijk dat dit de perfecte studie voor haar was.

Bijzondere collectie
“Door dit vak leer ik elke dag weer wat nieuws. In iedere cultuur worden boeken op een eigen manier gemaakt. Er worden verschillende soorten papier, bindingen, materialen of technieken gebruikt. Mijn beroep brengt mij in contact met die diverse culturen en leert mij om andere beschavingen te begrijpen. Dat maakt het werk met de Leidse collecties extra bijzonder, want het heeft als enige universiteit in Nederland heel rijke Midden-Oosterse en Aziatische collecties. Hoe we restauraties aanpakken hangt van het doel af. Soms is een boek in zo’n slechte staat dat we het niet meer kunnen herstellen. In dat geval stabiliseren we het object en maken we het geschikt om te digitaliseren. Op die manier blijft de informatie tenminste wel toegankelijk. In andere gevallen maak ik het boek weer gebruiksklaar door bijvoorbeeld scheuren te repareren, vuil te verwijdenen, of de constructie van een boek te versterken.”

Goede verlichting noodzakelijk
“Begin jaren tachtig is de Universiteitsbibliotheek Leiden gebouwd. Hoewel de architect in het ontwerp rekening gehouden heeft met de plaatsing van het atelier aan de noordzijde, maakte hij ook gebruik van donkere kleuren op de vloer, wanden en het plafond. Hierdoor werd het voor ons lastiger om het vak uit te oefenen. Voor restauratoren is het erg belangrijk om goed licht te hebben op de werktafels, en bijvoorbeeld de exacte kleur van het object te kunnen zien, om zo de juiste papier- of inktkleur te kunnen bepalen. Toen de bibliotheek een aantal jaar geleden gerenoveerd werd, heb ik gelijk aan de bel getrokken. Nu zijn de muren en het plafond wit, en de spotjes en de oude TL-daglichtbuizen zijn vervangen door goede daglichtlampen in hoogfrequente armaturen.”

Ideale werkomgeving door daglichtlampen
“Ik merk echt een enorm verschil door de nieuwe daglichtlampen in het atelier. Er zijn dagen dat we geconcentreerd op de vierkante centimeter werken of we werken juist aan een heel groot object dat alle tafels in beslag neemt. Ik weet dat ik door de kleurechtheid van de lampen kan vertrouwen op wat ik zie. Daarnaast is er geen schaduwvorming meer. Voor de visuele documentatie werken de daglichtlampen ook perfect; we maken voorafgaand aan een behandeling altijd eerst foto’s van het object. Dit is belangrijk voor de documentatie, maar daarnaast dit levert dit beeld ook historische context. Sinds deze daglichtlampen in het atelier hangen denk ik eigenlijk niet meer na over het licht en word ik er niet meer door gestoord. Ik ben er dus ontzettend tevreden mee.”

Toekomstplan
Als laatst vraag ik aan Karin wat we nog van haar als restaurator kunnen verwachten in de toekomst. Waarop ze antwoordt: “Ik haal erg veel voldoening uit mijn beroep, omdat ik ervoor kan zorgen dat kennis en informatie weer toegankelijk wordt en doorgegeven kan worden. Ik ben blij dat ik mijn steentje hieraan kan bijdragen. Daarom zal ik zolang het kan dit beroep willen blijven uitoefenen.”